Maart 2025

De Chinese staalexport komt in 2025 steeds verder onder druk te staan. Een stijgende yuan, strengere handelsbarrières in diverse landen en een aanhoudend zwakke binnenlandse vraag zorgen voor structurele uitdagingen voor de Chinese staalindustrie. Sommige Chinese staalfabrieken verhogen hun prijzen, terwijl anderen ze voorlopig stabiel houden. Toch worden warmgewalste coils (HRC) uit China duurder voor Europese afnemers, mede door de sterkere yuan. Hierdoor verzwakt China’s concurrentiepositie, vooral tegenover landen als India en Vietnam met stabielere valuta’s. Europese inkopers richten hun aandacht daarom steeds vaker op alternatieve leveranciers in Azië. Tegelijkertijd zorgt een beleidsversoepeling in het handelsconflict tussen de VS en China voor nieuw optimisme in de grondstoffenmarkt. Beide landen verlagen hun wederzijdse invoertarieven met 115% gedurende een periode van 90 dagen vanaf 14 mei. Dit stimuleert de markt en leidt tot een directe prijsreactie: de ijzerertsprijs stijgt boven de $100/t CFR, het hoogste niveau sinds begin april. De tariefverlaging van de importheffingen opent ruimte voor verdere onderhandelingen en zal naar verwachting op korte termijn de Chinese staalproductie stimuleren, wat ook de grondstoffenprijzen ondersteunt. Voor Europa betekent dit enige stabiliteit op de wereldmarkt, maar volatiliteit in aanvoer en prijzen blijft een aandachtspunt. Wereldwijd blijven handelsbarrières echter hoog. De VS handhaaft importheffingen op zowel staalproducten als eindproducten zoals witgoed, terwijl ook de EU, India en Canada hun importcontroles aanscherpen. Chinese exporteurs houden rekening met een terugval van minimaal 20 miljoen ton op jaarbasis. De exportstijging van 6% in Q1 2025 blijkt achteraf vooral anticiperend op deze maatregelen.

Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) treedt op 1 januari 2026 in werking en moet koolstoflekkage binnen het Europese emissiehandelssysteem (ETS) tegengaan. Hoewel de financiële verplichtingen, zoals CBAM-certificaten, pas in mei 2027 ingaan, moeten bedrijven zich nu al voorbereiden. Importeurs van staal moeten zich registreren op het CBAM-platform en rapporteren over hun CO₂- uitstoot (Scope 1 en 2, later ook Scope 3). De EU hanteert voorlopig standaardwaarden voor uitstoot die vaak hoger liggen dan de werkelijke emissies, wat kan leidenimportheffingen en dus tot hogere kosten, tenzij buitenlandse producenten hun installaties laten certificeren door EU-verificateurs. Deze heffingen kunnen vooral voor kleinere importeurs leiden tot extra administratieve lasten en aanslag op hun financiële mogelijkheden. Samenwerking binnen de keten wordt daarom steeds belangrijker In Q4 2025 kan CBAM mogelijk worden uitgebreid naar verder bewerkte staalproducten zoals auto- onderdelen en witgoed. Momenteel vallen alleen basismaterialen zoals walsplakken en gewalst staal onder de regeling. Deze uitbreiding kan gevolgen hebben voor de Europese industrie, aangezien deze eindproducten nu nog onbelemmerd geïmporteerd kunnen worden.

De EU heeft een 17e sanctiepakket jegens Rusland goedgekeurd, inclusief een exportverbod op chemische stoffen voor wapens en beperkingen op bijna 200 Russische olietankers. Dit kan de grondstoffenmarkt beïnvloeden, waaronder staal, door verschuivingen in transportroutes en prijsontwikkelingen. Deze ontwikkelingen brengen onzekerheid mee voor Europese staalproducenten en distributeurs. Aanpassingen in importroutes en kostenniveaus lijken onvermijdelijk, waardoor marktspelers zich strategisch moeten positioneren. De formele goedkeuring die op 20 mei wordt bekrachtigd kan deze dynamiek versnellen. Het Europees Parlement verlengt de opschorting van invoerrechten voor Oekraïne tot juni 2028. Dit ondersteunt de Oekraïense economie en zorgt tegelijkertijd voor een gestage instroom van concurrerend staal naar de EU. In 2024 vond 90% van het Oekraïense vlakstaal, 77% van het betonstaal en 56% van de stafstaal en brammen hun weg naar Europese markten, wat het Europese prijsniveau beïnvloedt, vooral binnen het vlakstaal- en wapeningssegment. Ondertussen toont de staalconstructiemarkt in Oekraïne een voorzichtige stijging. Met een verwachte groei van 10–12% naar circa 102 duizend ton in 2025 wordt het herstel gestimuleerd door wederopbouw van infrastructuur, energievoorziening en logistieke knooppunten. Toch blijft het verbruik 1,5 keer lager dan vóór de oorlog. Structurele uitdagingen zoals stroomtekorten, personeelsschaarste en logistieke obstakels remmen het herstel. Zolang Oekraïne haar exportfocus behoudt en de EU de markt openstelt, blijft Oekraïens staal een belangrijke rol spelen in het Europese aanbod en de prijsontwikkeling. Voor Europa blijft het speelveld de komende periode uitdagend. Terwijl internationale ontwikkelingen zoals het Amerikaanse-Chinese handelsakkoord en stijgende grondstofprijzen zorgen voor enige stabilisatie, blijven structurele onzekerheden bestaan. Een lichte prijscorrectie naar beneden lijkt daardoor aanstaande, maar een sterke daling verwachten wij niet. Veel zal afhangen van de wereldwijde ontwikkelingen, de uitwerking van CBAM, hoe de Europese economie zal worden gestimuleerd en hoe al dan niet agressief Europese staalfabrieken zich zullen positioneren in de markt, te midden van een nog altijd zwakke vraag naar staal.